Behruzbek Hamidov
Ba’zida munosabatlar juda yaqin bo’lib qoladi – hatto biz sevimli sherik, bolalar, nabiralar, do’stlar haqida gapiradigan bo’lsak ham. Garvard universiteti klinikasidan psixiatr Robert Valdinger tushuntiradi: “Biz uchun aziz insonlar bilan uzoq vaqt birga yashash oramizda keskinlikni keltirib chiqaradi va nizolarni keltirib chiqaradi.
NEGA MUNOSABATLARDA KESKINLIK PAYDO BO’LADI?
Bunga bir qancha omillar yordam beradi:
- Stress. “Beqarorlik va kelajakka nisbatan noaniqlik ko‘pchiligimizni doimiy stressga olib keladi. Pandemiya tufayli biz ayniqsa depressiya va xavotirga moyilmiz, ko‘pincha o‘zimizni tanazzul yoqasida his qilamiz”, deb tushuntiradi Valdinger.
- Odam. Uyingiz yoki kvartirangiz qanchalik katta boʻlmasin, birga yashasangiz, baʼzida oʻzingizni hali ham joy yetarli emasdek his qilasiz.
- Avlod farqi Agar siz katta yoshli farzandlaringiz yoki nabiralaringiz bilan yashasangiz, ularning didi, afzalliklari va xatti-harakatlarini tushunish qiyin bo‘lishi mumkin. Keksalar o’zlarining katta yoshli bolalari ularni juda himoya qilishlarini his qilishadi. Ota-onalar esa farzandlarining doimiy faolligidan charchashi mumkin.
ISSIQLIKNI QANDAY KAMAYTIRISH MUMKIN?
- Bir-biringizning kamchiliklari uchun kechirimli bo’ling. Agar yaqinlaringiz sizni ursa, chuqur nafas oling va esda tutingki, u ham endi stressdan aziyat chekmoqda – xuddi siz kabi, – deydi Valdinger.
- Yaqinlashish va uzoqlashish oʻrtasida muvozanatni saqlang. Yaqinlaringiz bilan muloqot qilishda tanaffus qilishingiz mumkin boʻlgan shaxsiy joyni (uyda yoki tashqarida) toping.
- Chegaralarni belgilang. “Shaxsiy” va “umumiy” vaqtni ajratishga rozilik bildiring. Masalan, siz tushlik va kechki ovqatni birga yeyishingizga qaror qilishingiz mumkin, qolgan vaqtda esa bir-biringizga xalaqit bermaslikka harakat qilasiz.
- Avlodlar farqidan xabardor bo‘ling. Agar katta yoshli farzandlaringiz sizga rahbarlik qilishga urinayotgan bo‘lsa, ular sog‘ligingiz haqida qayg‘urayotgan bo‘lishi mumkin.
- Qattiq talab va umidlardan voz keching. Ba’zida bir-biringizni g’azablantirayotganingiz munosabatlaringizda jiddiy muammolar borligini anglatmaydi. Shuning uchun bir-biriga nisbatan yumshoqlik va hamdardlik ko’rsatish juda muhimdir. Hech birimiz doimo yaxshi kayfiyatda bo’la olmaymiz va bu yaxshi.
- Muloqot oʻrnating. Agar biror narsadan norozi boʻlsangiz, boshqasini ayblamang yoki tanqid qilmang, balki vaziyatni oʻz nuqtai nazaringizdan tushuntiring (“men” olmoshlari va “Men”). Faqat muammoni tasvirlab bering va uni hal qilish uchun yordam so’rang. Misol uchun, agar sherigingiz idishlarni yuvishga va’da bergan bo’lsa, lekin ular hali ham lavaboda o’tirishsa, siz shunday deyishingiz mumkin: “Men nima qilishni bilmayman: idishlarni yuvasizmi yoki men yuvishim kerak. ularni o’zim?” Bu boshqasini dangasalikda ayblash yoki shikoyat qila boshlashdan ko’ra samaraliroq yondashuvdir.
- Sizni nima bezovta qilayotgani haqida gapiring. Oila a’zolaridan biri arzimagan narsa (masalan, tish pastasining yopilmagan trubkasi) yuzasidan janjal boshlasa, bu deyarli har doim shunchaki bahona bo’ladi. uchi aysberg Asosiy muammo shundaki, odamda u eshitilmaydi va uning so’rovlari e’tiborga olinmaydi. Munosabatlaringizdagi haqiqiy, jiddiy qiyinchiliklarni muhokama qila bilish muhimdir.
- Nima muhim va nima muhim emasligini eslang. Hayot qisqa. Idishlarni kim yuvishi kerakligi haqida bahslashishga pul sarflashga arziydimi? Buning uchun jahl qilish va o’zingizni ortiqcha stressga solishga arziydimi?
Boshqalar bilan yaqin munosabatlar jismoniy va ruhiy farovonligimiz uchun muhimdir. Va agar birga yashash his-tuyg’ularni so’ndirsa va hamma narsa yomon bo’lib tuyulsa, vaziyatni hal qilish va bir-birimizga ko’proq “havo” berish uchun qanday vaziyatlarni o’zgartirishimiz va qanday aloqa qoidalarini joriy qilishimiz mumkinligini tushunish haqida o’ylash kerak.
Izzattillo Islomov
