Behruzbek Hamidov
o’pincha, ajralishdan so’ng, sovushiga vaqt topolmay, odam yangi sherik izlashga shoshiladi. Uning fikriga ko’ra, yangi munosabatlar unga o’z qadr-qimmatini tiklashga yordam beradi, yo’qotish azobini bosadi, ular tufayli u tushkunlikka tushmaydi va ajralishning qiyin tajribasini tezda unutadi.
O’zini “almashtiruvchi” sherik rolida topadigan kishi uchun bu munosabatlar ajoyib sinovga aylanadi. Chunki u o’ziga nisbatan proyeksiya, taqqoslash va noto’g’ri qarashlarga duch kelishi kerak bo’ladi.
Sevgi va baxtni yana boshdan kechirish va yangi sherik bilan chinakam yaqin munosabatlarni o’rnatish uchun siz tiklanish jarayonidan o’tishingiz kerak. Muhim munosabatlarning buzilishi hayotni “oldin va keyin” ga ajratadigan jiddiy psixologik travma hisoblanadi. Ayrilish kichik o’lim, deb bejiz ishonishmagan. Yo’qotishni boshdan kechirish o’z bosqichlariga ega bo’lgan jarayondir. Faqat tajribaning davomiyligi va intensivligi bog’lanish darajasiga, yo’qolgan narsaning ahamiyatiga va qayg’u chekayotgan shaxsning shaxsiyatiga qarab farqlanadi.
Ajralishdan keyin biz o’tadigan bosqichlar:
Rad etish . Ajralishni tan olishdan bosh tortish sifatida namoyon bo’ladigan psixologik himoya, yo’qotish og’rig’ini yumshatadi. Inson munosabatlar tugaganiga to’liq ishonmaydi, u hali ham yarashishga umid qiladi. Ushbu bosqichda tiqilib qolish ko’pincha sodir bo’ladi.
O’zingizga qanday yordam berish kerak? Nima bo’lganini tahlil qilib, ajralish faktini tan olish kerak. Sizni nima birlashtirdi? Ajralishning sababi nima edi? Bu munosabatlarda nimani qo’lga kiritdingiz, nimani yo’qotdingiz? Siz bu munosabatlardan oldin qanday edingiz va hozir qandaysiz? Bu munosabatlarning natijasi nima? Asta-sekin, nima bo’lganini tushunish, anglash va qabul qilish keladi. Shok boshqa his-tuyg’ular bilan almashtiriladi.
G’azab, tajovuz. Nima bo’lganini tahlil qilib, qabul qilib, odam aybdorlarni qidira boshlaydi. Vaziyatga aloqadorlarni ayblaydi – sherigi, o’zi, qarindoshlari, do’stlari, aralashgan va qarshi bo’lgan barcha. U Xudoga, Koinotga va taqdirga g’azablanadi.
O’zingizga qanday yordam berish kerak? Muhim narsa qulab tushganda, g’azab paydo bo’ladi va bu normal holat. Barcha his-tuyg’ularingizni inkor etmasdan yoki ularni bostirmasdan xavfsiz va ekologik jihatdan yashashingiz kerak. Agar ajralish jarayonida siz o’zingizning barcha shikoyatlaringiz va noroziligingiz haqida gapira olsangiz yaxshi bo’ladi, agar siz buni atrof muhitga zarar etkazadigan tarzda qila olsangiz yaxshi bo’ladi. Agar siz buni qila olmagan bo’lsangiz yoki to’liq muvaffaqiyatga erisha olmagan bo’lsangiz va g’azab va g’azabga to’la bo’lsangiz, psixolog bilan ishlashdan tashqari, siz “Bo’sh stul” Gestalt terapiyasi texnikasidan foydalangan holda to’plangan narsalar haqida mustaqil ravishda gaplashishingiz mumkin, yozing. xatlar va ularni qayta o’qimasdan yoqing, his-tuyg’ularingizni jismonan chiqarib tashlang (baqiring, oyoq osti qiling, idish-tovoqlarni sindiring, zarb bilan urish, qog’ozni yirtib tashlang).
Depressiya . Yashagan, to’kilgan his-tuyg’ular bo’shliq va befarqlik bilan almashtiriladi. Tushkunlik va g’amginlik paydo bo’ladi, odam taslim bo’ladi va davom etish istagi yo’q.
O’zingizga qanday yordam berish kerak? Siz bu davrni oxirigacha tushunib o’tishingiz kerak. Bu bosqich zarur, o’tgan munosabatlar bu erda o’ladi, lekin odamning o’zi emas. O’zingizga qayg’u chekish uchun vaqt va joy ajrating; bu muddatni oldindan belgilab qo’yganingiz ma’qul, masalan: “Yo’qotganim uchun qayg’urish uchun o’zimga ikki oy vaqt beraman, keyin hayotga qaytaman. Agar bu muddatdan keyin o‘zim tuzalib keta olmasam, yordam so‘rab mutaxassisga murojaat qilaman”. Shoshilmang, bu odam bilan bog’liq umidlaringiz, kelajak uchun qo’shma rejalaringiz, orzularingiz, umidlaringiz bilan xayrlashish uchun vaqt kerak. O’z tashvishlaringizdan qochmang. Oxir-oqibat siz to’liqlikka, qabul qilishga erishasiz. Ushbu davrda o’zingizni maksimal darajada qo’llab-quvvatlang, o’zingizni erkalang, o’zingizga g’amxo’rlik qiling, yaqinlaringizdan va kerak bo’lganda mutaxassisdan yordam so’rang. Siz undan qutulishingiz, yig’lashingiz, qayg’ulashingiz yoki yillar davomida bu holatda qolishingiz mumkin yoki siz o’rnini bosuvchi munosabatlarga kirib, azob-uqubatlardan qochib, yolg’iz emas, balki yangi sherik bilan birga azob chekishingiz mumkin.
Farzand asrab olish. Vayronagarchilik va tanazzul o’rnini tong egallaydi. Siz boshdan kechirgan tajriba nihoyat hayotingizga qo’shiladi, siz saboqlaringizni o’rgandingiz va yangi bilimlar bilan yangi tajribalarga o’tasiz.
O’zingizga qanday yordam berish kerak? Qadriyatlaringizni ko’rib chiqing; bu sizning sobiq sherigingiz bilan nihoyat aloqani uzishga yordam beradi, ayniqsa uzoq muddatli munosabatlarda bo’lsangiz. Kelajak uchun rejalar tuzing, dunyoqarashingizni kengaytiring, resurslaringizni oshiring va kundalik hayotingizda ilhom izlang. O’z hayotingizga yana oshiq bo’ling Va allaqachon iqtidorli holatda, siz sog’lom va baxtli munosabatlar o’rnatishingiz mumkin bo’lgan kerakli odamni uchratishingiz mumkin bo’ladi.
Ajralish bosqichlaridan o’tish juda og’riqli va energiya sarflaydi, shuning uchun ko’pchilik yangi munosabatlarga kirishga shoshilishadi:
– imkon qadar tezroq o’tmishdagi yukdan qutulish;
– yolg’izlik qo’rquvidan qochish;
– sobiq sherigingizni hasad qilish;
– qabul qilish, qo’llab-quvvatlash, mehr, g’amxo’rlik, jinsiy aloqa, moddiy yordamga bo’lgan ehtiyojni qondirish;
– kuchli, mustaqil, buzilmagan shaxs qiyofasini saqlab qolish.O’rinbosar munosabatlarga kirganingizdan so’ng, dastlab hamma narsa yaxshi bo’lib tuyuladi, bu to’g’ri qaror, chunki qayg’u va qayg’u yengillik bilan almashtiriladi. Diqqat markazi yangi taassurotlar, maqtovlar, muloqot, e’tibor, qiziqarli dam olish va boshqa narsalardan ijobiy his-tuyg’ularga o’tadi.
Ayni paytda yashamagan travmatik tajriba, yashamagan his-tuyg’ular muzlatilgan, “kapsulalangan” va vaqt o’tishi bilan sizga obsesif xotiralar, orzular, norozilik, hozirgi munosabatlardagi g’azab ko’rinishida qayta-qayta qaytib keladi .
O’rinbosar munosabatlarning eng keng tarqalgan oqibatlari:
– mavjud munosabatlardan doimiy norozilik (sheriklar o’zgarishi mumkin);
– doimiy hissiy stress;
– bugungi kunni o’tmish bilan doimiy taqqoslash, o’tmishga qattiq bog’lanish, sobiq sherikni ideallashtirish va hozirgisini devalvatsiya qilish;
– hozirgi zamonni to’liq boshdan kechira olmaslik;
– yangi sherikni chinakam taniy olmaslik va sevish;
– katta energiya/ruhiy resursni behuda sarflash, sobiq sherik haqidagi fantaziyalarga vaqtni behuda sarflash, “agar… nima bo’lardi”;
P. _ S. _ Qanchalik og’riqli bo’lmasin, hayotda ko’p narsadan voz kechishingiz kerak. Bu mahorat – o’zingizni tinglashni o’rganish, his-tuyg’ularingizni tushunish, his-tuyg’ularingizga ishonish, ularni tushunish va boshdan kechirish uchun o’zingizga vaqt berish. Biror kishi qochishga harakat qiladigan har bir narsa, ertami-kechmi, uni ushlaydi, shuning uchun tajribani orqaga qo’ymaslik yaxshiroqdir. Yo’llarni ekologik jihatdan qulay tarzda ajratish juda muhimdir. Agar munosabatlarni saqlab qolish va davom ettirish / yaxshilash mumkin bo’lsa, siz harakat qilishingiz kerak. Agar munosabatlaringiz kelajagi yo’qligini tushunsangiz, gapiring, gapiring, rahmat va uni qo’yib yuboring. To’satdan ajralishlar, ziddiyatli ajralishlar, tebranishlar (hozir birga, hozir alohida), aytilmagan shikoyatlar va umidlar juda shikastlidir, odam o’z tajribalarida, tugallanmagan gestaltlarda qolib ketadi va keyin tiklanish uchun ko’p vaqt va kuch sarflaydi.
Izzattillo Islomov
