Psixik jarayonlar

Psixik jarayonlar bir-biri bilan funksional bog’langan psixik hodisalar guruhidir. Aynan shu jarayonlar tufayli inson o’zini, shuningdek, atrofidagi dunyoni tushunishga qodir. Qanday va qanday jarayonlar rivojlanishi ko’plab tashqi omillarga bog’liq, masalan, ob-havo sharoitlari yoki fasllarning o’zgarishi. Shuning uchun psixika tanani boshqarishning o’ziga xos dastagidir.

Ruhiy jarayonlar 3 turga bo’linadi:

• tarbiyaviy;
• hissiy;
• irodali.

Shuni ham ta’kidlash joizki, psixologiya va psixiatriya sohasidagi barcha jarayonlar bir-biri bilan chambarchas bog’liq. Shunday qilib, bir jarayonni ishlab chiqishda siz beixtiyor unga boshqasini olib kelasiz, bu esa uni to’ldiradi.

Psixik jarayonlarni o’rganish usullari

Psixiatriyada xotira, fikrlash va boshqa funktsiyalar jarayonlarini maksimal darajada o’rganish uchun ma’lum usullar qo’llaniladi:

• taktil terapiya, bu bemorga imkon qadar raqam bilan tanishish imkonini beradi;
• terapevt tomonidan ko’rsatilgan tasvirlarni vizual idrok etish;
• vizual fazoviy ob’ektlarni o’rganish;
• taniqli shaxslar tasvirlangan portretlar bilan tanishish;
• xotira bilan ishlash;
• eshitish bilan ishlashga qaratilgan terapiya.

Shuni ta’kidlash kerakki, ruhiy buzilishlarning o’ziga xos xususiyatlarini duetda bir nechta usullardan foydalangan holda aniqlash mumkin. Amaldagi ko’plab usullar, xususan, fikrlashni o’rganishga qaratilgan. Quyida har bir ruhiy holat bilan alohida tanishib, uning funksiyalarini tushunishingiz mumkin.

Psixik jarayonlarning turlari

Biror narsani tushunish atrof-muhit tasvirlarini shakllantiradigan kognitiv jarayonni o’z ichiga oladi. Bu jarayon sezgilar bilan bog’liq bo’lib, ularning yordami bilan biz tashqi ma’lumotlarni yig’amiz. Ushbu jarayonning xususiyatlari tuzilish, ob’ektivlik va tanlanganlikni o’z ichiga oladi.

Xotira – bu ko’nikmalarni to’plash, saqlash va ishlatishga qaratilgan xususiyatlar to’plami. Ushbu jarayonning asosiy vazifasi ma’lumotni saqlashdir, buning natijasida har bir inson mavjud. Siz xotirangizni mashq qilishingiz mumkin va kerak. Buning uchun qilishingiz kerak bo’lgan narsa – har kuni Vikium’da kognitiv treningdan o’tish .

Fikrlash jarayoni atrofdagi dunyoning naqshlarini modellashtirishga yordam beradi. Fikrlash tufayli inson o’z his-tuyg’ularini, tasavvurlarini va hokazolarni idrok etish va o’zgartirishga qodir.

Sensatsiyalar jarayon sifatida vujudga keladi, ular tashqi muhitning individual xususiyatlari va holatini, shuningdek sub’ektlarni aks ettiradi. Sensatsiyalar sifat, miqdor, makon haqida ma’lumot olishga qaratilgan. Inson ta’m, eshitish, ko’rish, hidlash, teginish kabi hislarni boshdan kechira oladi.

Tasavvur tufayli odamning boshida turli xil rasmlar, g’oyalar va g’oyalar paydo bo’lishi mumkin. Tasavvurning rivojlanishi insonga eng ijobiy ta’sir ko’rsatadi, unga biror narsaga qaratilgan harakatlarning yakuniy natijasini tasavvur qilishga yordam beradi. Tasavvurning asosiy xususiyatlari quyidagilardan iborat:

• inson qanday harakatlar qilish kerakligini bilmasa, istalgan kelajakning tasvirini olish;
• o’zingiz uchun har qanday qadriyatlarni yaratish;
• yangi narsalarni olish uchun bir nechta tayyor tasvirlarni birlashtirish;

Vakillik jarayoni hozirgi vaqtda mavjud bo’lmagan tasvir yoki hodisani o’rganishdir. Bu jarayon xayoldan fantastika bilan emas, balki haqiqat bilan bog‘liqligi bilan farq qiladi. Bu funktsiya, albatta, inson faoliyatining turiga bog’liq. Ko’rish xususiyatlari quyidagilarni o’z ichiga oladi:

• takrorlangan tafsilotlar soni odamning ma’lum bir ob’ektga bo’lgan qiziqishiga bog’liq;
• ob’ektning tasviri shaxs uchun aniq ma’lumotlarni o’z ichiga oladi;
• tasvirni faqat qisqa vaqt davomida ushlab turish mumkin.

Nutq yordamida odamlar tashqi dunyo bilan muloqot qilishadi. Nutq jarayoni bevosita fikrlash va taqdimotga bog’liq. Nutq tufayli siz muhim ma’lumotlarni idrok etishingiz va uzatishingiz mumkin. Nutqning xususiyatlariga aniqlik, harakat va ifodalilik kiradi.

Diqqat aqliy jarayonlardan biri bo’lib, uning ishi irodaviy xarakter va xotira bilan chambarchas bog’liqdir. Yaxshi niyat bilan inson biror narsaga nisbatan o’z idrokini o’zgartirishi mumkin. Insonning dunyoda muvaffaqiyatli mavjudligi e’tibor tufayli. Uni o’rgatish mumkin va kerak, xuddi xotira kabi. Bizning kognitiv treningimiz sizning xizmatingizda.

Tuyg’ular yordamida odamlar atrofdagi narsalarga baholi munosabat bildiradilar. Tuyg’ular va his-tuyg’ular bir-biriga juda o’xshash va birinchi jarayon ikkinchisi bilan to’liq bog’liqdir.

Stress – bu inson tanasining psixikani bezovta qiladigan ekologik omillarga reaktsiyasi. Psixologiyada ijobiy va salbiy stressning mavjudligi qayd etilgan. Birinchi variant tanaga ijobiy ta’sir ko’rsatadi va juda uzoq va tez-tez emas. Salbiy stress insonga ko’plab sog’liq muammolarini keltirib chiqaradi.

Ta’sir – bu uning xarakteriga qarab, uning hissiy holati. Bu odatda salbiy fazilatlarga bog’liq.