Behruzbek Hamidov
Kasbiy sohadagi muvaffaqiyat va kelajakdagi daromad darajasi o’qish yo’nalishini to’g’ri tanlashga bog’liq. Fan va taʼlim vazirligi hisobotiga koʻra, soʻnggi yillarda psixologiya eng ommabop taʼlim sohalari orasida uchinchi oʻrinda turadi. Qanday qilib psixolog bo’lish va buning uchun nima talab qilinishini hamma ham bilmaydi. Ixtisoslashgan ta’lim olishdan tashqari, psixologik yordam usullarini eng yangi standartlarga moslashtira olish uchun shaxs maxsus adabiyotlarni o’rganishi va malakasini oshirishi kerak.
Qanday qilib psixolog bo’lish mumkin?
Psixolog bo’lish uchun avvalo psixologiya bo’yicha magistr darajasini (magistratura) olishingiz va keyin mutaxassislikni tanlashingiz kerak. Keyinchalik, siz doimo shaxsiy fazilatlaringiz ustida ishlashingiz kerak bo’ladi – hamdardlik, sabr-toqat, xushmuomalalik hissi, shaxsiy madaniyat, tinglash va eshitish qobiliyati, hamdardlik ko’rsatish va, albatta, kasbiy etika qoidalariga qat’iy rioya qilish. Mutaxassisning asosiy vazifasi insonni baholash emas, balki unga his-tuyg’ular va his-tuyg’ular bilan kurashishga yordam berishdir. Psixologiya kasbidagi eng muhim ko’nikmalardan biri bu ishonchli munosabatlarni o’rnatishdir.
Psixolog bo’lishga qaror qilgan kishi savolga aniq javobni bilishi kerak: uni bu kasbga nima jalb qiladi? O’z muammolaringizni hal qilish uchun psixolog sifatida o’qishga borish juda katta xatodir. Ushbu yondashuv bilan mutaxassis o’z qiyinchiliklarini mijozlarga beixtiyor loyihalashtiradi.
Psixolog qanday fazilatlarga ega bo’lishi kerak?
Yaxshi psixolog qanday bo’lishi kerakligiga aniq javob berish qiyin. Psixologiya juda keng sohadir, chunki u barcha mumkin bo’lgan kontekst va konventsiyalarda inson bilan shug’ullanadi.
Psixolog markaziy asab tizimining ishlashi haqidagi bilimlarga qo’shimcha ravishda ma’lum shaxsiy fazilatlarga ega bo’lishi kerak. Unda mas’uliyat hissi bo‘lishi kerak, chunki psixolog kasbi xalq ishonchi kasbi bo‘lib, alohida ijtimoiy ahamiyatga ega.
Yaxshi psixolog ochiq fikrli bo’lishi, moslashuvchan bo’lishi va stereotipik fikrlashdan tashqari fikr yurita olishi kerak. Bundan tashqari, insonni hukm qilmasdan bilish uchun samimiy istak bo’lishi muhimdir.
Psixolog shifokor emas, u inson psixikasida sodir bo’ladigan jarayonlar va inson va uning atrof-muhit o’rtasidagi munosabatlar bilan shug’ullanadi. Yig’ilgan ma’lumotlarga asoslanib, u tegishli yordam shaklini tanlaydi. Bu bo’lishi mumkin: psixologik yordam, inqiroz aralashuvi yoki psixoterapiya. Litsenziyalangan psixoterapevt turli xil psixoterapiya usullaridan foydalangan holda ruhiy va psixologik muammolari bo’lgan odamlarga yordam berishi mumkin.
Izzattillo Islomov
