Izzattillo Islomov
Amerika Milliy Fanlar Akademiyasi tomonidan olib borilgan tadqiqot shuni ko’rsatdiki, optimizm darajasi yuqori bo’lgan odamlar uzoq umr ko’rishadi, yoshi 85 va undan yuqori bo’ladi. Tadqiqotchilar 70 000 ga yaqin ayol va 1 400 ga yaqin erkak (oq tanli, AQSh umumiy aholisidan yuqori ijtimoiy-iqtisodiy maqomga ega) o‘rtasida so‘rov o‘tkazilgan ikkita yirik tadqiqot ma’lumotlarini tahlil qilib shunday xulosaga kelishdi.
Birinchi tadqiqot optimizm darajasini baholash uchun testdan foydalangan. Respondentlardan so’rovnomada keltirilgan fikrlarga roziligini aniqlash so’ralgan. Ikkinchi tadqiqot shaxsiyatni baholashning bir qismi sifatida optimizm va pessimizm shkalasiga asoslangan edi. Olimlarning vazifasi odamlar hayotidagi turli hodisalarga qanday izoh berishlarini o’rganish edi.
Ma’lum bo’lishicha, optimizmning yuqori darajasi o’rtacha umr ko’rish davomiyligi bilan bog’liq: eng ijobiy baholangan odamlar 85 yil va undan ko’proq umr ko’rishadi. Tadqiqotda surunkali jismoniy holatlar (gipertenziya yoki yuqori xolesterin kabi) va sog’liq bilan bog’liq muammolar (chekish yoki spirtli ichimliklarni iste’mol qilish) kabi omillar hisobga olindi.
Tadqiqotchilar optimizm umr ko‘rish davomiyligiga qanday ta’sir qilishi mumkinligi haqidagi savolga javob topishni maqsad qilgani yo‘q, biroq ular ba’zi kuzatishlari bilan bo‘lishdi. Optimizm qisman meros bo’lishi mumkin bo’lsa-da, atrof-muhit va o’rganish sezilarli ta’sirga ega, ya’ni barchamiz optimistik bo’lishni o’rganishimiz mumkin.
Behruzbek Hamidov
