Behruzbek Hamidov
Sayyoh ko’p kunlar cho’lda yurdi va bir kuni ulkan yoyilib borayotgan daraxtni ko’rdi. Unga etib borgach, soyada dam olishga o’tirdi.
“Men butunlay charchadim va juda chanqadim”, deb o’yladi u. To’satdan yaqin atrofda sovuq suvli ko’zani paydo bo’ldi. Sayohatchi qo’rqib ketdi, ammo baribir ehtiyotkorlik bilan bir necha qultum ichdi. “Koshki men ham ovqatlansam”, deb orzu qilardi. Va keyin idish-tovoq bilan stol bor edi. Toliqqanini yeb bo’lgach, odam dam olmoqchi bo’ldi va yumshoq tukli karavotni topdi. Keyin miyasida bir fikr chaqnab ketdi: bularning hammasini kim qilyapti – to’satdan dahshatli yirtqich hayvonlar? Uning yonida darhol dahshatli hayvonlar o’sdi. “Ammo ular meni o’ldirishlari mumkin! – dahshatga tushdi sayohatchi. HAYVONLAR uni o’ldirdilar …
Shunday bo’ladiki, bitta o’spirin yomon sinflari uchun elita sinfidan haydaladi va nima bo’lganiga ahamiyat bermaydi, ikkinchisi uy vazifasi uchun yomon baho oladi va o’z joniga qasd qilish haqida jiddiy o’ylaydi.
Ayollar dunyoviy yoshdagidek, qayg’u bilan maslahatlarga kelishadi – erning boshqasi bor. Qanday yashash kerak? Shu bilan birga, biz hammamiz erning har doim “boshqasi” bo’lgan holatlarini bilamiz, va xotin juda ko’p tashvishlanmaydi: “bu tugaydi, ikkinchisi paydo bo’ladi, uchinchisi … Ularning barchasi vaqtinchalik, ammo men doimiy! ”
Ushbu hikoyalar bizga nimani o’rgatadi? Faqat bitta narsa – biz “stress” deb ataydigan narsa bizning ongimiz mahsulidir. Men uchun bu stress – qizim xafa bo’ladi, gapirmaydi, lekin qo’shnim uchun o’g’li bilan doimiy urush odatiy hol. Hamkasbim g’azabda: “Bizni” yiqitishdi “! Qanday qilib ular! “, Uzoq vaqt tinchlana olmadi. Boshqalar hayratdan yelkalarini qisdilar – ular hatto hech narsani sezmadilar.
Dunyoda hech qanday stress va muammolar yo’q (ehtimol tabiiy ofatlardan tashqari). Barcha stresslar va muammolar bizning ongimizda. Biz ularni qanday qilib ko’rishimiz va his qilishimiz – muammo sifatida. Demak, xulosa: agar stressni o’zim keltirib chiqargan bo’lsam, unda men uni oldini olishim yoki unga dosh berishim mumkin.
Biz allaqachon ustunimizda yozgan edik, tabiat bizga qisqa muddatli stressdan himoya qildi. Shuning uchun, ular tanaga qo’rqinchli emas. Asosiysi, boshqa muammolarga olib kelmaslik uchun o’zingizni nazoratda ushlab turish. Uzoq muddatli stress boshqa masala. Bu erda boshqa jarayonlar allaqachon kiritilgan: boshida xavotir, so’ngra kuchli qarshilik va agar vaziyat hal etilmasa, tananing uzoq muddatli tarangligidan charchash. Bunday charchoq bizning sog’ligimiz uchun allaqachon xavfli.
Stressga munosabat tarziga ko’ra odamlarni uchta toifaga bo’lish mumkin – shartli ravishda “quyon stressi”, “sherning stressi” va “ho’kiz stressi”. Birinchisi, stressga passiv javob beradiganlarni o’z ichiga oladi. Shu bilan birga, inson ozgina kuchlarini qisqa vaqt ichida faollashtira oladi va charchoq tezda boshlanadi. Bunday odamlar ko’pincha qiyin vaziyatlarda oqarib ketishadi. Yana bir variant – odam zo’ravonlik va baquvvatlik bilan, xuddi sher kabi, stressga duch kelganda. Bunday odamlar tezda qizarib ketishadi – bu qon ko’rinishidagi qo’shimcha energiya tanani qiyinchiliklar bilan kurashish uchun etkazib beradi. Vaziyatni zudlik bilan bartaraf etilmasa, stressdan keyingi holat ham xuddi shunday tez kelishi mumkin. Va nihoyat, uchinchi turdagi odamlar o’zlarining imkoniyatlari chegarasida uzoq vaqt ishlashlari mumkin, masalan, og’ir yuk bilan uzoq vaqt ishlashga qodir ho’kiz.
Kuchli stressni his qiladiganlar, uzoq davom etadigan muammolardan chiqish yo’lini topa olmaydiganlar, stressli vaziyatlarga javob berish unga mos kelmasligini tushunishadi, albatta, maxsus ish eng samarali yordam beradi: konsultatsiyalar, treninglar, o’zlarining holatlarini o’zini o’zi boshqarish usullarini mustaqil o’rganish. .
Shunga qaramay, biz sizning holatingizni stress holatida boshqarish bo’yicha ba’zi ko’rsatmalarni taqdim etishga tayyormiz.
1. Yaqiningiz yoki siz ishongan odam bilan suhbatlashing. Stress – bu miyaning o’ng yarim sharining yaratilishi uchun mas’ul bo’lgan tasvir, bizni tashvishga solayotgan narsa haqida gapirganda, nutq uchun javob beradigan chap yarim sharni yuklaymiz. O’ng yarim shar tinchlanmoqda. Bu taranglikni engillashtiradi va qo’shimcha ravishda gapirish, rivoyatchining o’zi uchun vaziyatni yaxshiroq tushunishga yordam beradi.
2. Ushbu holat sizga nimani o’rgatishi mumkinligini o’ylab ko’ring; eng kichik ortiqcha narsalarni ham topishga harakat qiling. Odatda, agar biz ushbu qora rangda ijobiy tomonlarni ko’rmasak, ortiqcha narsa tajriba orttirishda. Qaysi biri?
3. Biz o’tmish haqida o’ylamaymiz! Biz tajribalar bilan bosh qotirmaymiz, kelajak haqida o’ylashni boshlaymiz, qiyinchiliklarni hal qilishning turli xil variantlarini o’ylaymiz. Keyinchalik hayot uchun variantlar, o’zlarining harakatlari uchun variantlar va ushbu variantlardan ongli ravishda tanlov.
4. Agar kimdir yordamga muhtoj bo’lsa, yordam bering. Muammolaringizdan chalg’ing, kundalik tajriba orttiring. Ehtimol sizning ahvolingiz osonroq bo’lib tuyuladi.
5. Jismoniy faollik, sport, ijobiy musiqa stressni engillashtirish uchun juda foydali. Agar sevimli mashg’ulotingiz bo’lsa, unga ko’proq e’tibor bering. Hammasi yaxshi, bu almashtirishni osonlashtiradi.
6. Все слышали о самовнушении, но мало кто это использует, попробуйте, и вы будете удивлены. Это работает! Составьте короткие позитивные фразы (без негативных слов) и проговаривайте их про себя. «Я спокойный человек», известное: «Все будет хорошо», «Я уверенно действую на работе», «Я легко терпеливо разговариваю с …»
7. Представьте себе проблему, тревожащую вас, как картинку. Например, очередной квиточек со сниженной зарплатой лежит в темноте на земле, и его постепенно засыпает хлопьями снега. Вот и замело весь, и тревожность чуть уменьшилась, по известному выражению – «с глаз долой, из сердца вон».
8. А еще можно вспомнить очень приятное ваше состояние в прошлом. Я, например, всегда вспоминаю — стою я в подростковом возрасте на холме у себя в поселке и передо мной такая красота расстилается, и так мне спокойно и хорошо…
Ushbu holatni o’tmishda saqlang. Bu ko’p narsaga bog’liq emas. Bundan tashqari, vaqtinchalik stresslardan.
9. Hattoki mayda-chuyda rohatlarning ro’yxatini tuzing. Ro’yxat ichidan nimadir tanlang va uni bajaring.
10. Sizga o’xshagan odamni tasavvur qiling, u uchun bu holat og’ir bo’lmaydi. Sizni undan nima farq qiladi? Ehtimol, siz muammoga xuddi shunday munosabatda bo’lishingiz kerakmi?
11. Faktlar mavjud va bizning taxminlarimiz ham mavjud. Biz har doim ham birini boshqasidan ajratib turavermaymiz. Vaziyatga tashqi tomondan qarang. Tashqi kuzatuvchi u haqida nima deydi? Tasavvur qiling, chivin stakanga uriladi. Beats va beat. Va uning yonida ochiq oyna mavjud. Siz faqat yon tomondan qarashingiz kerak, va deraza ko’rish maydoniga tushadi.
12. Turli xil maqsadlar ro’yxatini yozing: sog’liqni saqlash sohasi, yaqinlaringiz, kasbingiz, uyingiz, ehtimol o’zingizning rivojlanishingiz. Bugun / ertaga qarab yurishni boshlaydiganlarni tanlang. “Kirpi ham uchadi, shunchaki tepishing kerak.” O’zingizni faol harakatlarga “teping”: a) chalg’itmang, b) stress – stress uchun nima zararli, uni olib tashlang, v) muammo oxir-oqibat hal qilinadi, lekin siz allaqachon o’zingiz uchun foydali ish qildingiz va u sizniki bo’lib qoladi .
13. Fikrlashni yaxshi ko’radiganlar uchun – hayotdagi asosiy maqsadlarni yana bir bor anglab eting, ularni va sizni xafa qiladigan voqealarni, hatto dunyo muammolari miqyosida ham taqqoslang;
14. Haqiqiy stress bilan:
– o’nga qadar oddiy raqam – o’zingizni tortib olishga yordam beradi,
– nafas olishni kuzatish: ekshalasyon nafas olishdan ko’ra uzoqroq bo’lishi kerak, shuningdek, bu holatni nazorat qilishga olib keladi;
– iloji bo’lsa, issiq hammom, o’tlar bilan mumkin – tinchlantirish,
– va yana o’z-o’zini gipnoz qilish – og’zaki munosabat va o’zini bulut, shamol kabi namoyon qilish – tanadan tashqari narsa – bu ham bo’shashadi.
Manba:b17.ru
Izzattillo Islomov
