Behruzbek Hamidov
Men darhol aytmoqchimanki, ushbu muammolarni ochishda mualliflik huquqini talab qilmayman. Ular dunyo kabi qadimiy. Hayotim davomida men uning birinchi yarmida qanday ahmoq bo’lganimni tushunishga muvaffaq bo’lganimdan bir quvonch. Ikkinchi quvonch – bu vaziyatni to’g’irlash, o’z qo’llarimizning ishiga qarab: “Yaxshi!” Deb aytish uchun hali ham vaqt va kuch bor.
Keling, muammolarga qaytaylik.
Birinchi muammo. Illyuziyani ta’qib qilish. Biz o’spirinligimizdan beri ta’qib qilayotgan asosiy xayol – bu buyuk g’ayritabiiy sevgi. Agar sivilce va noqulay tengdoshlar orasida hech kim yo’q bo’lsa, biz uni mahalliy va xorijiy butlardan topganimizdan xursandmiz. Sevgi majburiy bo’lishi kerak – bu birinchi postulat. Va sevgi bo’ron kabi kelishi kerak – bu ikkinchi postulat. Ikkalasi ham tanqidga qarshi turmaydi, men bu haqda bir necha bor yozganman.
Va keyin bir kuni biz ko’zlarimizni yoritib turadigan ko’zlarni topamiz (yoki bizga shunchaki tuyulganmi?). Ura, mana, muhabbat keldi!
Ikkinchi muammo. Biz o’zimizni bu muhabbatga, xuddi girdobga uloqtiramiz. Ba’zilar ushbu qisqa muddatli jinnilikni pasportlarida muhrlar bilan muhrlashga ham muvaffaq bo’lishadi. Va keyin kutilmaganda biz kim bilan va baxtli yashashni bilmaganligimiz aniqlandi. Uning sizga yoqmasligi mumkin bo’lgan o’ziga xos odatlari bor. Uning ishlari bor, unda u sizni bag’ishlashni xohlamaydi. Uning xohish-irodasi deb hisoblagan maqsadlari bor. Va siz unga juda ko’p narsalarni berdingiz, o’zingizni – odatlaringizni, ishlaringizni va maqsadlaringizni odamlar “mukammal o’yin” deb ataydigan qurbongohga qo’ydingiz.
Uchinchi muammo. Ko’zlar ochilgandan so’ng, kimdir yanada muhim ifodalarni tanlaydi, biz faol harakatlarga o’tamiz. Endi bizni ahmoqlik bilan uylantirgan odamni biz yonimizda ko’rmoqchi bo’lgan ideal holatga olib kelishimiz kerak. Biz ta’lim jarayonini va undan ham yomoni, qayta o’qitish jarayonini boshlaymiz. Tirsaklaringizni stolga qo’ymang, paypog’ingizni kir yuvish joyiga soling, naychaning uchidan tish pastasini siqib chiqaring, mening huzurimda chekmang, har o’n besh daqiqada abadiy sevgi so’zlari bilan qo’ng’iroq qiling va oxirgi o’n besh daqiqa.
To’rtinchi muammo. Uchinchisining mantiqiy davomi sifatida chiqadi. Bizning pedagogik tajribamiz la Makarenko va Suxomlinskiy umuman muvaffaqiyatsizlikka uchraydi. Erkak itoat qilmaydi, o’rnidan turmaydi, hojatxonaga paypoq kiymaydi, qo’ng’iroq qilmaydi va hanuz irillaydi, dam oladi. Chemberlenga javobimiz vintlarni mahkamlashdir: uch karra nazorat qilish, tanqidni o’n baravar ko’paytirish. Va siz noto’g’ri ish qildingiz va bu unday emas! Endi Katyaning eri toza kumush, Mani esa toza oltindan. Menda esa (tatib ko’rish uchun epitetlar) bor.
Beshinchi muammo. Ishontirish natija bermaydi, nola yordam bermaydi. Siz beparvolik bilan o’ylaganingizdek, hamma narsani sinab ko’rdingiz va hech narsa yordam bermaydi. Dunyo qora rangga aylanadi. Ularning harakatlarining to’g’riligiga shubha qilmaslik uchun, boshqalarning o’rnini qoplash uchun noto’g’ri ekanligiga ishonch hosil qilish yaxshiroqdir. Siz xafa bo’lishni boshlaysiz, xiralashasiz, gaplashmaysiz, jinsiy aloqani cheklaysiz. Bu qanday yaxshilikka olib kelishi mumkin? Hech narsaga – siz bir-biringizdan uzoqlashasiz. Bir hafta ichida sizda gaplashadigan narsa bo’lmaydi, bir oy ichida siz yangi qiziqishlarni topasiz. Olti oy ichida u sizdan ko’ra sizsiz yaxshi bo’ladi.
Va bu erda va ehtimol biroz oldinroq, siz tushungan narsaga erishasiz, faqat siz yaratishga muvaffaq bo’lgan bolalardan tashqari, sizda hech qanday umumiy narsa yo’q. Va ma’lum bo’lishicha, sevgi uzoq muddatli munosabatlarning kafolati emas. Kafolat emas, unda nima kafolat bo’lishi mumkin?
O’zaro munosabatlaringizda shunga o’xshash stsenariylarni qidirayotganda, faqat o’zingizni va yaqin atrofdagi odamni kuzatib boring. Keyingisiga qadar.
Manba:b17.ru
Izzattillo Islomov
