Behruzbek Hamidov
Agar siz “Yo’q”, “Men istamayman”, “Yo’q” deb javob berish siz uchun qiyin bo’ladimi, to’g’ri va qat’iy rad etish o’rinli bo’lganda. Yo’q, shundaymi? Mening amaliyotimdagi juda keng tarqalgan javob: “Qiyin. Ba’zan buning iloji yo’q”. Bu erda xafa bo’lish qo’rquvi va munosabatlarni buzishdan qo’rqish va boshqalar.
Biror kishining (shartli ravishda “birovning”) qulayligiga zarar etkazishni istamaslik kabi tuyg’u tabiati haqidagi mulohazalar xulosaga keldi: ishontirish – zo’rlash. O’zingizga va boshqalarga nisbatan qo’llaniladi. Ikkala yo’l ham ishlaydi. Ha ha! Va qachon biz ishontirsak va qachon biz ishontirsak. Siz taniysizmi?
Qo’rquv, ayb yoki uyat tufayli qilgan ishimiz biz uchun har doim qimmatga tushadi. Agar boshqa tanlov bo’lmasa kerak, biz bosim ostida rozi bo’lamiz. Bu aniq zo’ravonlik. Har doim tanlov bor. Faqat ko’pincha biz buni ko’rmayapmiz. Ba’zan vaziyatni mos echimini izlash uchun boshingizni ko’tarish va atrofga qarash uchun shunchaki kuch yo’q (psixoterapevtik parranda tilida – resurslar).
Bunday vaziyatda nima qilishimiz mumkin. Ayni paytda qanday tuyg’ularni boshdan kechirayotganimizni tushuning. Tan oling. Va bu yangi davlatda qaror qabul qilish. Imkoniyat boricha tanaffuslar qiling.
Qarama-qarshi yo’nalishda: so’rov o’rniga talab qo’yganimizda. Siz uni ochiq qoldirishingiz mumkin, masalan: “Men sizni xafa qilmayman va agar siz rozi bo’lmasangiz, sizni jazolamayman”. Suhbatdoshingizga etkazish imkoniyatiga ega bo’lish uchun: “Siz tanlash huquqiga egasiz va men uni hurmat qilaman”.
Muloqot yoqimli bo’lsin!
Haqiqatan ham zo’ravonlik, yoqimli bo’lmagan muloqotni o’rganish va hayotingizda qo’llashga yana nima yordam berishi mumkin:
– hayotdagi bunday holatlar to’g’risida umuman o’ylash;
– siz uchun barcha bezovta qiluvchi yoki noqulay vaziyatlarni mutaxassis bilan davolashga kirish (psixolog yoki psixoterapevt bilan maslahatlashish);
Manba:b17.ru
Izzattillo Islomov
