Birinchi tushuncha ancha quruq, ikkinchisi esa yashash huquqiga ega. Uzoq vaqt davomida psixologiya asosiy tushuncha sifatida birinchi kontseptsiyani boshqargan, u evolyutsion deb ham atalgan. Bunday holda, zamonaviy genetik psixologiyani o’rganishga ta’sir ko’rsatgan bir qator noto’g’ri ilmiy xulosalar mavjud edi. Rivojlanishning butun yo’li o’ziga xos naqshlar bilan belgilanadigan uzluksiz bir butun sifatida namoyon bo’ladi. Ushbu nazariya eng muhimi bo’lganlar rivojlanishning bir bosqichi qonunlarini boshqa barcha bosqichlarga o’tkazish mumkin deb hisoblashadi.

Dialektik-materialistik tushunchaning zamirida qarama-qarshi tushunchalar yotadi. Taraqqiyotning umume’tirof etilgan marksistik turi 2 ta asosiy tamoyilni o‘z ichiga oladi. Birinchisi dialektikdir. Ushbu aqliy tamoyil rivojlanishning o’rni va ahamiyatini belgilaydi. Bunday vaziyatda psixikaning rivojlanishini o’rganish o’zgarish jarayoni nuqtai nazaridan sodir bo’ladi, agar doimiy to’planish bilan miqdoriy o’zgarishlar samarali neoplazmaning paydo bo’lishiga va rivojlanishda sakrashga o’tganda, odam yangi holatga o’tadi. bosqich.

Rivojlanishning psixologik jihati shundan iboratki, ichki qarama-qarshiliklar insonda psixikaning eski va yangi shakllangan shakllari bilan kurashadi. Bu ziddiyat doimo oldinga siljish imkonini beradi.

Shuningdek, ushbu marksistik kontseptsiyaga ikkinchi, moddiy tamoyilni ham kiritish mumkin. Har qanday vaqtda psixika organik hayot faoliyatining mahsuli sifatida harakat qiladi. Shu sababli moddiy asos bevosita shu hayotga bog’liq. Markaziy asab tizimi, boshqa narsalar qatorida, har qanday shaklda ham psixikaning moddiy asosi bo’lishi mumkin. Bundan tashqari, psixika kimyoviy va gumoral tartibga solish uchun javobgardir.

Inson psixikasida muhim o’rin avtonom nerv tizimiga beriladi, chunki u tananing holatini gumoral tartibga solishda ishtirok etadi. Xususan, avtonom nerv tizimi somatik bilan aloqa qiladi va markaziy asab tizimi orqali xatti-harakatlarga ta’sir qiladi. Natijada, psixika miya funktsiyasi, miya esa psixikaning tarkibiy qismidir. Shunga asoslanib, inson ongi psixikaning eng oliy shaklidir.

Agar psixikaning moddiy asosini hisobga oladigan bo’lsak, bu yagona jarayon ekanligini ta’kidlash kerak. Rivojlanishning tarixiy va biologik tomonlarini ko’rib chiqishda psixika va moddiy tashuvchi (miya) o’rtasidagi munosabatlar muammosi turli yo’llar bilan hal qilinadi. Asosiy nuqta – bu psixika qanday shakllanganligini malakali tushunish. Bu savolning birinchi nuqtasi organik hayotdagi tuzilish va funktsiya o’rtasidagi uzviy bog’liqlikdir. Shuni ta’kidlash kerakki, psixikaning tuzilishi ham funktsiyaga bog’liqdir. Organizm o’z faoliyati davomida doimo turli xil o’zgarishlar, qayta qurish, taraqqiyotga duchor bo’lganligi sababli.