Perfektsionizm nafaqat poklik va tartibni sevishdir

Perfektsionistlar haqida gapirganda, ko’pincha poklik va tartibni sevish esga tushadi. Lekin, aslida, bu kontseptsiya ancha kengroq va shkafni rang bo’yicha saralash uchun qaynatilmaydi. Albatta, bunday odamlar nihoyatda mehnatkash, lekin ko’pincha bu mashaqqatli ish haqiqiy maniyaga aylanadi.

Muammoni o’z vaqtida tushuna olgan ko’plab perfektsionistlar ularning hayoti haqiqiy do’zax ekanligini ta’kidlaydilar. Oxir oqibat, o’ziga va o’z faoliyati natijalariga haddan tashqari talabchanlik ko’pincha jiddiy muammolarga, birinchi navbatda nevrotik muammolarga olib keladi. Bularning barchasi muvaffaqiyatsizlikdan, xato qilishdan qo’rqish bilan bog’liq. Inson hamma narsani idealgacha sayqallashni, o’z faoliyatining mahsulini mukammal qilishni xohlaydi. Bunday maqsad uning obsesyoniga aylanadi va hayotdan zavqlanishga juda xalaqit beradi.

Yaxshilanish uchun odam aql bovar qilmaydigan harakatlarni amalga oshiradi. Ko’pincha u o’z ishidan qoniqishni olmaydi. Ko’pincha bunday intilishning natijasi apatiya, kuchning to’liq etishmasligi va biror narsa qilish istagi. Ko’pincha bunday odamlar kundalik, maishiy muammolarni hal qilish uchun kuch va kuchga ega emaslar, ular ko’pincha nikohda baxtsiz bo’lishadi, ular farzandlarining qanday o’sib borayotganini sezmaydilar.

Keling, mukammallik belgilarini batafsil ko’rib chiqaylik va terapiyaning samarali usullarini topishga harakat qilaylik.

Perfektsionizm belgilari

Ko’pincha mukammallikni birinchi belgilari maktabda ko’rish mumkin. Talaba imtihonga kelmasligi va eng yuqori ball to’play olishiga ishonchi komil bo’lmagani uchun ikki martalik ball olmasligi mumkin.

Ajablanarlisi shundaki, perfektsionizmning umumiy belgisi kechikishdir. Inson har doim ishni biroz kechikish bilan topshiradi, oxirgi daqiqada biror narsani tugatishda davom etadi, natijalarga shubha qiladi. Bunday odamlar loyihani bajarish uchun qo’shimcha vaqt talab qilishlari odatiy hol emas. Bundan tashqari, agar ular uning natijasini mukammal deb hisoblamasalar, ishni topshirishdan umuman bosh tortishlari mumkin. Perfektsionist hech qachon shoshqaloqlik bilan qilingan ishni topshirishga rozi bo’lmaydi.

Mukammallikka erishmoqchi bo’lgan perfektsionistlar ko’pincha o’z ishlarini yarmida tark etadilar. Bunday odamlar doimo yaxshiroq yashashni boshlashga tayyorgarlik ko’rishadi va hozir hayotdan zavqlanishmaydi. Ular yana o’nlab kitoblarni o’qib chiqqandan so’ng yoki yana bir nechta kurslarni o’qiganlaridan keyin ish qidirishni boshlashga va’da berishadi. Ular hech kim bilan uchrashmasliklari mumkin, chunki ular birinchi navbatda o’n kilogrammni yo’qotishni xohlashadi. Shunga ko’ra, ideal ko’rsatkichlarga erisha olmagan holda, ular hech qachon shaxsiy hayotlarini qurmaydilar va muvaffaqiyatli xodimlarga aylanishmaydi.

Haddan tashqari baland bar halokatli oqibatlarga olib keladi. Haqiqiy imkoniyatlar va kerakli natija ko’pincha bir-biridan juda uzoqda. Ko’pincha bunday odamlar o’zlari uchun belgilab qo’ygan bar deyarli imkonsizdir, bu doimiy qayg’u va norozilikka olib keladi. Maqsad moslashuvchan bo’lsa, yashash ancha oson. Perfektsionist hech qachon yaxshiroq ish qila olmasligini qabul qila olmaydi.

Perfektsionizmdan qutulish mumkinmi?

Agar siz o’zingiz uchun talablarni kamaytirsangiz, vaziyatni o’zgartirishingiz mumkin. Agar, masalan, ish natijasi ma’lum xatolarni o’z ichiga olsa, unda bu erda hech qanday tanqidiy narsa yo’q, chunki hamma odamlar vaqti-vaqti bilan xato qilishadi. Perfektsionizmga qarshi kurashda birinchi navbatda nima qilish kerak:

1. Natijani baholash uchun o’zingizning mos shkalangizni yarating.
2. Juda muhim mahoratni egallash – barcha boshlangan ishlar va loyihalarni bajarishdir.
3. O’z vaqtingizni boshqarishni o’rganing.

Bu, birinchi qarashda, oddiy maslahatlar sizga to’xtatilgan vazifalardan xalos bo’lishga yordam beradi va hayotingizni qanday birinchi o’ringa qo’yishni o’rgatadi. Vaqti-vaqti bilan o’zingizdan hozir nima qilish kerakligi haqida so’rashingiz kerak. Agar siz vaqti-vaqti bilan o’zingizga bu savolni bersangiz, diqqatingizni haqiqatan ham muhim narsalarga o’tkazishni va ikkinchi darajali vazifalarga kamroq kuch sarflashni o’rganishingiz mumkin.