Behruzbek Hamidov
Biroq, barcha materiallar ketma-ket takrorlash va yodlashdan keyin ham eslab qolmaydi. Katta hajmdagi murakkab, tuzilmagan materialni yodlash uchun maxsus texnikalar – mnemonika qo’llaniladi. Yunon tilidan so’zma-so’z “mnemonika” – bu yodlash san’ati; bu assotsiatsiyalar orqali ma’lumotni eslab qolish uchun maxsus usullarning butun majmuasi, mnemonika deb ham ataladi.
Xotira nafaqat miyaning eng yuqori aqliy funktsiyalaridan biri, balki hayratlanarli narsadir. Reklama videosidan butun she’rni keltirishimiz mumkin, lekin biz sevgan odamning telefon raqamini eslay olmaymiz. Bolalikdagi ba’zi xotiralar kechagidek yorqin va tiniq, ammo ertalab mashinani qayerga qo’yganimizni eslay olmaymiz.
Nemis psixologi Hermann Ebbinggaus 1885 yilda xotira xususiyatlarini o’rganayotib, uning nomi bilan atalgan hodisani kashf etdi – “Unutish egri chizig’i” yoki “Ebbingxaus egri chizig’i”. U yodlash va unutish jarayonlarini tasvirlaydi: ma’lumot olgandan keyin bir soat ichida barcha materialning 60% unutiladi. Va ma’lumotni uzoq vaqt davomida xotirada saqlash uchun takrorlash sxemasi kerak.Biz barcha eng keng tarqalgan mnemonikalarni to’pladik va ularga kognitiv simulyatorlarimiz mexanikasini qo’lladik. Shunday qilib, tez yodlash mahoratini oshirishga qaratilgan 7 ta yangi ixtisoslashtirilgan simulyatorlar paydo bo’ldi. Har qanday materialni tezda yodlashning har bir texnikasi va xususiyatlarini batafsil bayon qilib, biz “Mnemonika” o’quv kursini yaratdik. U 15 ta darsdan iborat bo’lib, boshida va oxirida – mahorat testi – har xil turdagi ma’lumotlarni yodlash qobiliyatini aniqlaydigan simulyator. Kurs simulyatorlari kundalik mashg’ulotlarga kiritilgan, ular sizga u yoki bu mnemonikani tushunish va undan qanday foydalanishni o’rganishga yordam berish uchun mo’ljallangan. Asosiy texnikani o’zlashtirganingizdan so’ng, siz o’zingizning mnemonikangizni yaratishingiz va kerakli ma’lumotlarni eslab qolishingiz mumkin.
Izzattillo Islomov
