Behruzbek Hamidov
Ko’pgina zamonaviy odamlar, kun davomida hech qanday qiyin ish qilmagan bo’lsalar ham, kunlik charchoqni qayd etishadi. Ichki totuvlikka erishishimiz va o’zini dam olayotgan va baxtli odam kabi his qilishimiz qiyin bo’lgan asosiy sabablardan biri bu juda ko’p ma’lumotdir. Qabul qilaman, biz doimo juda ko’p ma’lumotni o’zlashtiramiz, bu ko’pincha salbiy, bu esa jiddiy charchatadi va aqliy muammolarga olib keladi. Ko’plab taniqli odamlar muhim voqealar oldidan ularga keladigan ma’lumot oqimini jiddiy ravishda cheklashlari ajablanarli emas. Ushbu cheklovlar nima uchun? Keling, masalani birgalikda hal qilishga harakat qilaylik.
Bonapartning yaxshi odatlari
Napoleon Bonapart, siz bilganingizdek, juda ekssentrik odam edi. Uning odatlaridan biri shundaki, u elektron pochtalarga faqat vaqt o’tishi bilan javob qaytargan. Va biz bir necha soat haqida gapirmayapmiz, ko’pincha u xatga javobni faqat uch hafta o’tgach yozgan. Bu vaqt ko’pgina so’rovlar, so’rovlar va muammoli masalalar uning ishtirokisiz hal qilinishi uchun etarli edi. Albatta, u zudlik bilan hal qilishni talab qiladigan savollarga darhol munosabat bildirdi. Shunga qaramay, ma’lumotlar oqimi jiddiy cheklangan va filtrlangan.
Napoleonning yana bir g’alati holati bor edi. U xushxabar bilan uyg’onmaslikni so’radi. U salbiy narsa yuz berishi bilanoq bezovtalanishni talab qildi. U bunday narsalar kechiktirishni talab qilmasligiga amin edi.
Eyzenxauer ishlarga shoshilinch darajani tayinladi
Prezident Duayt D. Eyzenxauer ham o’zi uchun ixtiro qilgan ba’zi qoidalarga rioya qilgan. Siyosatchi unga muhrlangan va o’qilmagan xatlarni topshirishni taqiqladi. U barcha ishlarni shoshilinch ravishda bir nechta toifalarga ajratdi va bo’ysunuvchilaridan buni so’radi.
Yaqinlashib kelayotgan barcha holatlar dolzarblik nuqtai nazaridan baholandi. Alohida ahamiyatga ega bo’lmagan narsa doimo qoldirilib turilardi. Vaqt o’tishi bilan ahamiyatsiz narsalar butunlay yo’q bo’lib ketdi yoki favqulodda holga aylandi. Qanday bo’lmasin, usul kiruvchi ma’lumotlar miqdorini kamaytirishga yordam berdi.
Bizning zamonamizning global muammosi yoki CNN effekti
Yuqorida aytib o’tilgan siyosatchilarning misollari ongni keraksiz ma’lumotlardan tozalashga va barcha masalalarni birdaniga hal qilmaslikka o’rgatadi. Rejalashtirish va strategiyalar yaratish uchun ko’proq vaqt sarflash yaxshiroqdir.
Hozirgi dunyoda ulkan axborotlar oqimi muammosi global bo’lib qoldi. Odamlar tom ma’noda yangiliklar, ijtimoiy tarmoqlar lentalarida g’arq bo’lishmoqda. 90-yillarda olimlar yangi atama – “CNN effekti” ni taklif qilishdi. Ma’lum bo’lishicha, yangiliklarni doimiy ravishda ko’rish siyosatchilarning reaktsiyasini qiyinlashtiradi. Va endi har birimiz bu ta’sirga bo’ysunamiz. Bizningcha, sodir bo’layotgan barcha narsalardan xabardor bo’lishimiz kerak, hech narsani sog’inib bo’lmaydi. Ammo yangiliklar lentasini cheksiz ko’rish haqiqatan ham muhim narsalardan chalg’itadi. Amaliyot shuni ko’rsatadiki, muhim narsa baribir bizni topadi. Haddan tashqari ma’lumot bizning aqliy faoliyatimizga salbiy ta’sir qiladi.
Axborot shovqinini qanday kamaytirish mumkin?
Avvaliga nimani e’tiborsiz qoldirish mumkinligini tushunishingiz kerak. Yangiliklar lentasini yana bir bor ko’rib chiqishdan oldin, bu haqiqatan ham zarurmi yoki yo’qligini o’ylab ko’rishingiz kerak. Axborot shovqinini kamaytirish bo’yicha eng oddiy maslahatlar:
- Smartfoningizdagi bildirishnomalar sonini cheklang.
- Kiruvchi xatlarni papkalarga ajratish.
- Muhim ish bilan band bo’lganingizda, “Bezovta qilmang” rejimini smartfoningizda faol ravishda ishlatishni boshlang.
- Haqiqatan ham muhim, kerakli va qiziqarli odamlar bilan suhbatlashing.
wikium.ru
Izzattillo Islomov
