Pulga bo’lgan munosabatimiz moddiy farovonligimizga ta’sir qiladi. Bu tarbiya natijasida shakllangan pul tafakkurining ma’lum bir turi, shuningdek o’z tajribamiz. Kambag’al odamning fikri millionernikidan farq qiladi, deyish adolatli. Ma’lum bo’lishicha, mavqeingizni yaxshilash uchun fikrlash tarzingizni o’zgartirish kerak.

Har qanday taraqqiyot uchun qulaylik zonasidan chiqib ketish talab etiladi. Masalan, yuqori maoshli ish uchun qo’shimcha vakolatlar zarur. Ba’zan biz odatdagi joyimizni tark etishdan qo’rqamiz, chunki noma’lum narsa hozirgi barqarorligimizga kafolat bermaydi. Bundan tashqari, umuman pulga bo’lgan munosabatimiz muhim rol o’ynaydi. Bu jihatlarning barchasi pul psixologiyasi tushunchasiga taalluqlidir – bu bizning moliyaviy xatti-harakatlarimizni belgilaydigan omillar.

Bizni nima to’sqinlik qilmoqda

Pul psixologiyasida kambag’al odamlar uchun odatiy bo’lgan bir nechta fikrlash effektlari mavjud. Ushbu buzilishlarga berilib, odam o’z mavqeini ob’ektiv baholay olmaydi, aksincha uni yaxshilaydi:

• Haqiqatning xayoliyligi. Ushbu ta’sir odam ishlarning hozirgi holatini noto’g’ri tushunganda kuzatiladi. Masalan, ish haqi indeksatsiyasining yo’qligi faqat xayoliy barqarorlikni beradi. Axir, vaqt o’tishi bilan pulni qadrsizlantiradigan inflyatsiya mavjud, ya’ni bugungi kunda va olti oydan keyin bir xil miqdorda – bu har xil imkoniyatlar.
• Moslashuvchanlikning etishmasligi. Moliya sohasidagi har qanday yangiliklarni, zamonaviy to’lov usullari, investitsiya vositalarini rad etish eskirgan fikrlashga olib keladi. Natijada, bu moliyaviy o’sish imkoniyatlarini yopadi.
• Zararli odatlar. Doimiy ravishda qarz olish odati (odam o’z vaqtida qaytgan taqdirda ham), kreditlar, kreditlar hali ishlab topilmagan pullarni sarflash odatini shakllantiradi. Bundan tashqari, ular umuman pul mavzusida mustahkam o’rnashgan doimiy stress holatini yaratadilar.

Ushbu tuzoqlarga tushib qolmaslik va moliyaviy xatti-harakatlaringizni o’zgartirish uchun siz yaxshi odatlarni rivojlantirishingiz kerak.

Yaxshi odatlar

1. Byudjetlashtirish. Qanday eshitilmasin, daromadingizni kuzatib borish va xarajatlaringizni nazorat qilish sizning moliyaviy farovonligingizning asosidir. Biz ishlagan pulimizdan ko’proq pul sarflaymiz, noto’g’ri narsalardan tejab qolamiz, daromadimizni ko’paytirmaymiz. Birinchidan, qanday xarajatlar kerakligini va nimani kamaytirish mumkinligini tushunib oling – oqilona iste’mol nafaqat moda tendentsiyasi, balki foydali moliyaviy vositadir. O’zingizni tejashga majbur qilmaslik uchun qo’shimcha daromad manbalarini qidiring. Bu kichik o’sish, erkin ish, sevimli mashg’ulot bo’lsin, lekin baribir sizning mavqeingizni mustahkamlashga yordam beradi.
2. Havo yostig’i. Hech kimni bosib o’tishi mumkin bo’lgan favqulodda vaziyatlar haqida tashvishlanmaslik va kelajakka bo’lgan ishonchni ta’minlash uchun o’z zaxirangizni yarating. Eng oson yo’li – har oyda ma’lum miqdorni ajratish. Ammo buning uchun siz o’zingizning byudjetingizni saqlashingiz kerak. Kerakli ehtiyojlar uchun miqdorni aniqlang, qolgan qismini qo’shimcha xarajatlar va zaxiraga ajrating. Qo’shimcha mablag ‘sarflash kerak, chunki aks holda siz faqat kechiktirish uchun ishlayotganingiz kabi taassurot qoldirasiz. Odatni muammosiz yaratish uchun oz miqdordan boshlang – masalan, ish haqingizning 10%. Ko’proq tejashga qodir ekanligingizni sezganingizda, zaxirangizni ko’paytiring. Oddiy investitsiya vositalarini o’rganing – ular ushbu kapitalni biroz oshirishga yoki hech bo’lmaganda inflyatsiyaga qarshi kurashishga yordam beradi.
3. Hissiyotlarni boshqarish. Bu nuqta nafaqat shoshma, hissiy xaridlar, balki noma’lum narsadan qo’rqish bilan ham bog’liq. O’zingizning konfor zonangizdan chiqish har doim qiyin, ammo aks holda siz o’zingizning biznesingizni boshlashga urinmaysiz. Ko’plab dunyoga mashhur millionerlar bir necha marotaba “yonib ketishdi”, muvaffaqiyatga erishgunga qadar o’z bizneslarini sotdilar. Moliyaviy yostiq, barcha xavf-xatarlarni baholash qobiliyati va ishlarning haqiqiy holatiga tanqidiy qarash sizga o’zingizning manfaatingiz uchun his-tuyg’ularingizni qanday ijobiy va salbiy boshqarishni o’rganishga yordam beradi.

O’zingizga sarmoya kiritish

O’rnatilgan xulq-atvor namunalaridan xalos bo’lish va yangi odatlarni egallash qiyin bo’lishi mumkin, chunki bu fikrlashga moslashuvchanlikni talab qiladi. Hatto muvaffaqiyat hikoyalarini o’qish, moliyaviy qoidalarni qo’llash, biz yangi fikrlash tarzini qabul qilishga tayyor bo’lmasak, kerakli natijaga erisha olmasligimiz mumkin. Fikrlash moslashuvchanligini asta-sekin va muntazam ravishda rivojlantirish kerak. Bizning miyamiz neyroplastiklik fenomeni tufayli har qanday narsani o’rganishga qodir – bu yangi asabiy aloqalarni o’rnatish qobiliyatidir. Ushbu jarayon yangi sharoitlarga yaxshiroq moslashish, yangi materialni yanada samarali o’zlashtirish va bilimlarni amalda qo’llashga imkon beradi

Manba: blog.wikium.ru