Behruzbek Hamidov
G’azablanish ma’lum bir ob’ektga nisbatan amalga oshirilmagan his-tuyg’ular va his-tuyg’ular, adolatsizlik, haqorat yoki aldashga javoban kelishmovchilik ko’rinishida paydo bo’ladi. Bundan tashqari, bu tuyg’u ko’pincha har qanday hodisalarning rivojlanishidan noroziligini anglatadi. Qanday qilib engish kerak va nima uchun bu tuyg’u bilan kurashish kerak, chunki bu jiddiy zarar etkazmaydi?
Nimaga xafagarchilikdan qutulish kerak?
G’azab – bu nafaqat xafa bo’lgan kishiga, balki unga qaratilgan kishiga ham zarar etkazadigan kuchli tuyg’u. Ushbu hissiyot ko’z yoshlarini, bosh og’rig’ini keltirib chiqaradi, inson hayotining odatiy ritmini buzadi, ongni emiradi. Agar ushbu salbiy hissiyotning paydo bo’lishiga yo’l qo’yilmasa va uni yo’q qilmasa, u holda hayotni zaharlashi mumkin.
Nega xafagarchilik paydo bo’ladi va bizga bu tuyg’u umuman kerakmi?
Xafagarchilikda ortiqcha narsa yo’q. Ammo xafa bo’lgan kishi ma’lum vaqt davomida o’z ahamiyatini sezadi. G’azablanishni yoqtiradiganlar, kechirim so’rash, ishontirish va boshqa e’tibor belgilariga ergashishini bilishadi. Dastlab, ongsiz ravishda, keyin esa qasddan odam bu hissiyotni o’zida qo’zg’ata boshlaydi. Bunday shaxslar ko’pincha janjallarni, janjallarni boshlaydilar, salbiyni jalb qiladilar, tanqidlarga dosh berolmaydilar. Ular xafa bo’lish huquqiga ega bo’lishlari kerak, chunki bu ularni qisqacha tasalli beradi va o’zlarining qadr-qimmatini oshiradi. Afsuski, bu xatti-harakatlar psixologiyasi nafaqat huquqbuzarning azoblanishiga, balki doimiy ravishda xafagarchilik uchun yangi sabablarni o’ylab topishga muhtoj bo’lgan kishiga olib keladi.
Xafagarchilikni qanday engish mumkin: 5 ta qadam
1-bosqich
Ushbu tuyg’uni engish uchun nima sabab bo’lganini aniqlash kerak. Muammoning og’zaki nutqi. Siz o’zingizning kuzatuvlaringizni ro’yobga chiqarishingiz, ahvolingiz sababini qog’ozga yozishingiz yoki bu haqda kimgadir aytib berishingiz kerak. Ammo o’zingizni asrab qolmang, muammolaringiz va g’azabingizni begona odamda ayblashga intilmang. Agar ular sizni tinglashsa, unda o’zingizni yaxshi his qilmaysiz. Eng yaxshi variant bu hissiyotni o’zingizda bostirish emas, balki do’stingiz yoki qarindoshingizga o’zingizning muammoingiz to’g’risida sizni kim qo’llab-quvvatlashini aytib berishdir. Muammo haqida aytadigan hech kim yo’qmi? Fikringizni magnitafonga yozib oling. Bu osonroq bo’ladi.
2-bosqich
Muammoni batafsil ko’rib chiqing, vaziyatni tushuning, o’zingizga etakchi savollar bering. Nima uchun odam sizni xafa qilishi kerakligini o’ylab ko’ring, nega u adolatsiz bo’lib chiqdi? Bunday munosabat nima sabab bo’ldi? Siz huquqbuzar bilan o’zini to’g’ri tutdingizmi, xatti-harakatlaringiz yoki so’zlaringiz bilan adolatsiz munosabatni qo’zg’adingizmi? Tahlillaringizda iloji boricha sovuqroq turing, yorliq yoki haqorat ishlatmang.
3 bosqich
Ushbu vaziyat boshlang’ich nuqtadir deb tasavvur qiling. Chiqish joylari bormi? Ko’pincha, xafagarchilikdan qutulish huquqbuzar bilan gaplashishni o’z ichiga oladi, lekin siz undan qasos olmang, shunchaki unga his-tuyg’ularingizni tushuntiring. Bundan tashqari, agar siz bizning maslahatimizdan foydalansangiz va o’zingizning noroziligingiz sababini qog’ozga yozib qo’ysangiz, unda siz ushbu qog’ozni yirtib, yoqib yuborishingiz mumkin. Ushbu materializatsiya sizga g’azabni samarali ravishda engishga imkon beradi.
4-bosqich
Agar siz mojaroni tinch yo’l bilan hal qila olmagan bo’lsangiz va shafqatsizlarcha u xato qilganini tan olmasa, sizning aybingiz borligini tan olish qiyin bo’lishi mumkin. Sizni xafa qilgan kishidan ustun turing va uni kechiring. O’zingizning noroziligingizni namoyish qilmang, qo’yib yuboring. Buning ortidan qanchalik osonlashishi sizni hayratda qoldiradi.
5-bosqich
Doimiy ravishda, muammodan muvaffaqiyatli xalos bo’lgach, olamga ushbu dars uchun rahmat. Agar biz psixologiya haqida gapiradigan bo’lsak, unda har qanday yo’q qilingan xafagarchilik hissi ishonchli va kuchli insonga aylanish uchun to’g’ri qadamdir.
Manba: blog.wikium.ru
Izzattillo Islomov
