Behruzbek HamidovSizningcha, hozirgi kunni ko’rayapsizmi? Darhaqiqat, hozir siz o’tmishni ko’rmoqdasiz, miya esa kelajakni bashorat qilmoqda. Haqiqat shundaki, miyaga bizning ko’zimizdagi ma’lumotlarni qayta ishlash, tahlil qilish va ongga singdirish uchun vaqt kerak. Ushbu kechikish tufayli bizning ongli tajribamiz uchun mavjud bo’lgan ma’lumotlar doimo eskirgan. Miya shunchaki dunyoni real vaqtda boshdan kechirayotganimizni his qilishimizga imkon beradi. Keling, nima uchun bunday bo’lishini, to’pni ushlash misolida ko’rib chiqamiz.
Miyaning axborotni qayta ishlashiga qancha vaqt ketadi?
Ayni paytda ko’rayotgan narsa – o’tmishdagi ma’lumotlar. Ko’zdan olingan ma’lumot miyaga yetib borishi uchun taxminan 120 millisekundagacha vaqt kerak bo’ladi. Faqatgina shuncha vaqtdan keyin odam ko’rgan ma’lumotlari asosida harakat qilishi mumkin. Agar to’pni ushlash bilan bog’liq vaziyatni ko’rib chiqsak, u holda ko’zdan olingan ma’lumotlar miyaga etib borayotganda, u hali ham uchishni davom ettiradi. Shuning uchun, to’p qaerda joylashganligi haqida ma’lumot doimo orqada qolmoqda.
Kechikish paytida to’p 3 metrdan ko’proq harakatlanishi mumkin. Agar biz hozirgi vaqtda to’pning haqiqiy holatini ko’rgan bo’lsak, uni urish yoki ushlash imkonsiz bo’lar edi. Miya tajribamizga asoslanib o’tmish va kelajakni ko’rishimizga imkon beradi. Boshqacha qilib aytganda, biz o’tmishni ko’ramiz, miya esa hozirgi va kelajakni bashorat qiladi. Olimlarning tadqiqotlariga ko’ra, miya bashorat qilish orqali kechikish muammosini hal qiladi. Uchayotgan to’p bo’lsa, u mo’ljallangan traektoriyaga tayanadi.
Miya tarixni qanday yozadi?
Ob’ekt yo’qolganda nima bo’ladi? Avvaliga miya uni yo’q bo’lib ketgan nuqtadan tashqarida ko’radi. Olimlar soat yo’nalishi bo’yicha aylana bo’ylab harakatlanadigan ob’ekt bilan tadqiqot o’tkazdilar, u taxminan 12 ga yaqin g’oyib bo’ldi. Ma’lum bo’lishicha, taxminlarga asoslanib, miya 1-raqamga qarab harakatlanishda davom etayotgan ob’ektni ko’rgan. Buni ishtirokchilarning miya faoliyati yozuvlari ko’rsatgan. Miya faoliyatidagi o’zgarishlar ob’ekt yo’qolganligi haqidagi ma’lumotlar ko’zdan miyaga o’tgandan keyingina sodir bo’lgan. Haqiqat shundaki, miya bu ma’lumotni ko’zdan olguncha, ob’ektning yo’nalishi va pozitsiyasining o’zgarishi haqida bilmaydi. Shuning uchun ham darvozabon har doim ham to’pni ushlab tura olmaydi – miyada shunchaki uning kelajak traektoriyasini ko’rish uchun vaqt yo’q.
Manba: blog.wikium.ru
Izzattillo Islomov
